Bafa Gölü Nasıl Kurtulur?

BAFA GÖLÜ NASIL KURTULUR?

Bu haftaki yazımda, Büyük Menderes Nehri Havzasının antik kentlerini yazmaya devam edecektim, ancak 26.05.2017 tarihli Aydın Postta yer alan bir haber beni “Bafa Gölü”nün nasıl kurtulacağını sizlerle paylaşmaya zorladı. Haber şöyleydi “Bir türlü önlenemeyen kirlilik nedeniyle, Bafa Gölü’nde köpürmeler meydana gelmeye başladı.” (1) Köpürmenin nedenleri ile görüşleri alınan Eko-Dost Başkanı Bahattin Sürücü, köpürmenin nedenlerini, “Bafa Gölü’nün, Büyük Menderes Nehri suyuyla beslenmesini sağlayan Serçin Priz Kanalı’nın ve su çıkışını sağlayan Sakızburnu Dalyan Kanalı’nın tonlarca toprakla kapatılmasıdır. Normalde hiç kapatılmaması gereken bu kanallar, tarımsal sulamalar nedeniyle yaklaşık 5 ay süresince kapalı tutulmaktadır. Göle su girişi ve gölden su çıkışı yapılamamaktadır. Hatta kanallar bu yıl 1 ay daha erkene alınarak toprakla kapatılmıştır. Gölde, köpüklenmeler ve su kalitesinde gözle görülür değişimler yaşanmaya başlamıştır.” (2) Şeklinde ifade etmiştir. Acaba bu yaklaşım doğru mudur?  Bafa Gölündeki bu köpürmeler, Büyük Menderes’in sularının akıtılmaması sonucu mu olmuştur?

Büyük Menderes Nehri, kirletilmemiş, temiz sularıyla hayat veren, geçtiği yerleri temizleyen bir nehir olarak kalsa idi, Sayın Sürücü, yerden göğe kadar haklıydı. Temiz nehir suları Bafa Gölü’ne verilip canlandırılmalıydı. Ama ne yazık ki Büyük Menderes Nehri, o kadar kirlidir ki Bafa Gölü’ne hayat vereceği yerde, gölün barındırdığı canlıları öldürebilir.

Neden kirlenmiştir?

Bu sorunun cevabını hepimiz biliyoruz. Doğduğu Dinar İlçe-sinden, denize döküldüğü Balat Deltasına kadar 584 kilometre kat eden nehir, geçtiği yerlerdeki, zirai ilaç kalıntılarıyla kirlenmiş suları, kentlerin kanalizasyon sularını, sanayi ve evsel atıkları alarak daha da kirlenir. Bu kadar kirlenmesi yetmezmiş gibi, Kızıldere’den başlayarak Germencik İlçesi dâhil geçtiği yerlerde kurulmuş jeotermal elektrik santrallerince doğaya salınan jeotermal akışkanı da sularına katarak ilerler. Sularında canlıları yaşayıp yaşamadığı ayrı bir tartışma konusudur. İşte böyle kirlenmiş nehir suyunun; Bafa Gölüne hayat vermesini, canlı yaşamı kurtarmasını beklememek gerekir.

Bafa Gölü ve çevresi Ülkemiz ve Aydın için çok önemlidir. Önemi, gölün içinde yer alan manastırlardan, kıyısında kurulu antik kentlerden ve en önemlisi Latmos Dağı mağaralarında Anneliese Pesclow tarafından keşfedilen ve M.Ö. 8000 yıllarına ait olduğu kanıtlanan, Dünya’da başka bir örneği olmayan eşsiz mağara resimlerinden gelir. (Hasta olduğunu öğrendiğim Anneliese Pesclow’a acil şifalar dilerim.) Tarihi açıdan bu kadar önemli olan bu bölgenin, Milli Park yapılması için çaba gösteren, başta Eko-Dost Başkanı Bahattin Sürücü olmak üzere emeği geçen herkese, “Sivil Toplum Kuruluşlarına” teşekkür ediyor, şükranlarımı sunuyorum.

Peki, Bafa Gölüne Büyük Menderesin suyunun akıtılmasının sakıncalı olduğunu hatta suyu akıtmanın gölü yok etmek anlamına geldiğini söyledin, kurtarılması için bir önerin var mıdır? Diye sorarsanız elbette var derim.

Bafa Gölü’nün kurtuluşu, göle temiz su akıtılarak, sularını temizlemekten geçer. Temiz su sağlayacak, yeterli suyu verecek çevrede dere, nehir var mı? Bafa Gölü’ne doğrudan akan böyle bir nehir yok! Alternatif öneriler, projeler var mı? Elbette var. Gölü kurtarmayı düşünen herkesin onay vereceği, benimseyeceği projeyi, Marsyas’ın Dilinden Meandros ve Havzası adlı kitabımda anlattım. Bafa Gölü’nün kurtuluşu Marsyas Nehri (Çine Çayı) sularının doğrudan göle akıtılmasıdır.

Sulama ve elektrik üretimi amacıyla kurulan Çine Adnan Menderes Barajından “Sulama amacıyla kanallara akıtılan sular, Koçarlı Ovasına, Bağarası Ovasına hatta Söke’ye kadar götürülmektedir. Bağarası’ndan ilave edilecek ek kanallar ya da yazın kuruyan, kışın akan derelere salınacak suların Bafa Gölüne akması sağlanır. Çine çayının temiz suları ile Bafa Gölü kurtarılabilir.” (3) Bu görev de Devlete ve DSİ ye düşer. Bafa Gölü’nün kurtulması demek, yörenin doğasının kurtulması demektir. Gölde yaşayan, yılan balıklarının, kefallerin, levreklerin, sazanların, çeşitli su kuşlarının, etrafında barınan tavşanların, kekliklerin ve diğer canlıların kurtulması demektir.

Unutmayalım ki, doğaya verdiğimiz her türlü zarar, neslini tükettiğimiz her canlı, yok ettiğimiz her bitki, yine biz insanlara zarar olarak dönecektir. Doğa, bizden öcünü doğal afetlerle ve salgın hastalıklarla alacaktır. Biz insanlar çevreyi kirletmekle kendi sonumuzu hazırladığımızın artık farkına varalım.

İsmail TÜRKBAY

KAYNAKÇA:

1-http://www.aydinpost.com/mendereste-kirlilik-tehlike-boyutunda-bafa-golu-kopurdu-272266h.htm

2-Aynı Haber

3-İsmail Türkbay, Marsyas’ın Dilinden Meandros ve Havzası. S. 89