İnsanı Deprem mi, İhmal mi, Bina mı Öldürür?

İNSANI; DEPREM Mİ, İHMAL Mİ, YOKSA BİNA MI ÖLDÜRÜR?

18 yıl önce yaşadığımız, Ulusça büyük acılar duyduğumuz “İzmit depreminin” yıl dönümü nedeniyle geçen hafta sergiler açtık, toplantılar yaptık ve unutmayacağımızı haykırdık. Depremde hayatını kaybedenleri rahmetle anıyor ve her yurttaş gibi böyle acıların bir daha yaşanmamasını diliyorum. Acaba birey olarak bizler, devlet görevlileri nutuk atmaktan başka, depremden dersler çıkarıp gerekli önlemler aldık mı?

Mimarlar, mühendisler, jeologlar ve deprem uzmanları  “insanı deprem öldürmez, ihmal ve bina öldürür” derler. Doğrudur. Aradan geçen 18 yılda Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri neler yaptı, hangi eksikliği giderdi? Yapılanları, yapılmayanları bir düşünün. Binalara zorunlu deprem sigortası ile deprem vergisi yasası çıkarıldı. Toplanan vergi de çift yönlü yol yapımında kullanıldı. Bir açıdan doğruydu, tam olarak şehir içi ve şehirlerarası yolların yapımında amacına uygun kullanılsaydı!

Yaşadığımız binaların depreme dayanıklılığını, vatandaş olarak test ettirip dayanıklı olmayanları yıktık mı? Depremden hasar gören, depreme dayanıklı olmayanı yıkıp, yerine depreme dayanıklı binaların yapılması için “Kentsel Dönüşüm” yasası çıkarıldı. Çıkarılan yasayı tam ve yansız olarak Ülkenin tamamında uygulayabildik mi? Ülkemizin birinci derece deprem bölgesi olduğunu hepimiz bilmekteyiz. Bölgemizde yıkıcı depremlerin olma olasılığı çok fazladır. Muğla, İzmir, Manisa illeri arasında meydana gelen, yıkıcı olmasa da artçıları halen devam eden bizi tedirgin eden depremlerden ders çıkarttık mı? Ülkemiz yetkililerinin depremler konusunda halkı bilgilendirdiğini duyduk mu? Sorduğumuz soruların cevaplarını maalesef ilgililerden duyamadık!

Ülkemiz üniversitelerinin, TÜBİTAK gibi resmi kuruluşlarımızın konuyla ilgili uzmanlarının, halkı rahatlatıcı ya da bilgilendiren sözlerini duyanınız oldu mu? Televizyon ekranlarına çıkan sayıları beşi geçmeyen konunun uzmanı profesörlerimiz, gelmekte olduğunu ileri sürdükleri büyük İstanbul depreminin şiddetinin, 7,2 mi yoksa 7,6 mı? Olacağını veya Tsunami yaratıp yaratmayacağı tartışmalarından, kentsel dönüşüm yasasının uygulamasının çok geç kaldığını ya da yanlış uygulandığı söylemlerinden başka söylemlerde bulunduklarını duyanınız oldu mu? Duyan varsa bana da söylesin! Oysa kentsel dönüşüm ile birlikte yapılacak o kadar çok şey var ki…

Kentlerin deprem sonrası toplanma bölgeleri var mıdır? Varsa yeterli midir ve ilan edilmiş midir? Deprem anında ve sonrasında ulaşımı sağlayacak “ulaşım ve afet mastır” planları yapılmış mıdır? Varsa her yıl revize edilmiş midir? Eğer ulaşım ve afet mastır planınız yoksa! Ne çıkan yangınlara müdahale edebilirsiniz ne de yaralı kurtardıklarınızı hastanelere veya gerekli yerlere ulaştırabilirsiniz. Halkın temel ihtiyaçlarını, barınmasını karşılayacak önlemler alınmış mıdır? Yoksa halk başının çaresine mi bakacaktır? Kaos anında halkın malını yağmacılardan koruyacak tüm tedbirler alınmış mıdır? Sorular o kadar çok ki sormakla bitmiyor…

Yukarıdaki sorular, her yurttaşın ilgililere sorması gereken sorulardır.  Cevapların, Ülkemiz genelindeki her kentte yapılması, uygulanması gereken en basit tedbirler olduğu ve yerine getirilmeye çalışıldığı şeklinde olmalıdır… Başbakanımız Binali Yıldırım, 16 Ağustos 2017 tarihinde Gölcük Deniz Evler Kentsel Dönüşüm projesinin temel atma töreninde yaptığı konuşmada “Bundan sonra olacak deprem batı bölgemizde olacak. Bu bilimsel bir tespittir. Bu gerçeği bilerek alt yapı, üst yapı tedbirlerini alarak deprem gerçeği ile yaşamayı öğrenmeliyiz.” (1) Şeklindeki beyanıyla gerekli önlemlerin acilen alınması gereğine işaret etmiştir. Peki, gerekli önlemler alınıyor mu? Yukarıda sorduğumuz soruları özele indirgeyelim, yaşadığımız kent Efeler’de yukarıda sorduğumuz sorulardaki eksikliklerin ne kadarı giderilmiş, ne kadarı hayata geçirilmiştir?

İnternet bu konuda hem bizim, hem ilgililerin aynasıdır. İnternet sayfalarından yapılanları araştırdığımızda: Efeler Belediyesi sayfasından, “Afet ve Acil Durum Yönetimi Koordinasyon Merkezi (EFEKOM) Yönetmeliği,   Efeler Belediyesi Arama ve Kurtarma Ekibi Kuruluşu (EFAK) görev Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin” Belediye Meclisince kabul edilip yürürlüğe konulduğunu, EFAK’ın kurulduğunu, olabilecek tabii afet anında halkın toplanacağı bölgelerin açıklandığını görmekteyiz. Bu da bize Efeler Belediyesinin tabii afetlerin oluşum anında ve sonrasında yapılacaklarla ilgili ilk harekete geçen belediyelerden biri olduğunu gösterir.

Aydın genelinde 421. 880 motorlu araç trafiğe kayıtlıdır, Efeler merkezinde trafik sıkışıklığı yaşanmaktadır. Deprem ve tabii afet anında olacakları düşünemiyorum. Ulaşım ve afet Mastır planlarımız olmadığından, deprem sonrası çıkacak yangınlara itfaiyenin, yaralıların tahliyesi için ambulansların hangi güzergâhı, hangi açık yolu kullanacağı belli değildir? Deprem konteynırları, seyyar hastaneler, seyyar tuvaletler, seyyar mutfaklar hazır mıdır? Nerelerde kurulacaktır? Halkın su ihtiyacı nasıl karşılanacaktır? Bunları yapmak ve uygulamak merkezi hükümetin ve yerel yönetimlerin görevidir. Görevleri yerine getirdiklerini görmek, bilmek hem hakkımız hem de rahatlamamız için gereklidir.

İsmail TÜRKBAY

KAYNAK  :

1-http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/basbakan-yildirim-bundan-sonra-olacak-deprem-ile-ilgili-konustu-1976505/