Gaz Lambası…

GAZ LAMBASI

Bazı şeyleri şimdiki yeni yetmelere anlatmak zor ama yine de anımsatmakta yarar var diye düşünüyorum. Kurtuluş Savaşı’nın bitip yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu yıllarda Anadolu bir virane, yokluğun, sefaletin hüküm sürdüğü yerlerdi. Atatürk ve yoldaşları yapılan yenilik ve devrimlerle ümmetten millet, yokluk içinden bir devlet var ettiler. Şimdi bazı kendini bilmez, tarih okumaz, Osmanlı hayranlarının ettiği yalanları. Sanki görkemli bir Osmanlı Devleti vardı da Kurtuluş yıllarında Atatürk o devleti yok etti. Öyleyse padişahınız neden bir İngiliz gemisini binip de gitti?

İşte o yokluk yıllarında gaz lambası çok önemliydi. Gazın da karneyle satıldığı yokluk yılları. Gazın konduğu camdan bir hazne, içine uzanan bir fitil ve fitil yakıldıktan sonra üzerine geçirilen lamba camı. Cam da o denli nazik ki temizlenip yıkandıktan sonra bir bezle iyice kurulanır. İyi kurulanmazsa hemen çatlayıverir… Çıranın, şavklığın yanında gaz lambası lüküstü o yıllarda. İlkokula giderken akşamları ödev yapmak için lambanın yanına iyice sokulurduk. Kaşımız, anlımızdaki saçımız biraz ütülense de çalışkanlık belgesi gibi dururdu yüzümüzde.

Ümit Kutbay’ın “Gaz Lambası” adlı kitabı var elimde. Efeler Belediyesi bastırıvermiş. Okurken çocukluk yıllarımı tekrar yaşadım. Lambanın yanan aleviyle beraber içim titredi. Gözlerim yaşardı Anadolu’nun kötü yazgısını okurken. “Mavi gözleri, gözkapaklarının arkasında titriyordu. Soğuktan morarmış dudaklarında dünden kalan son kelime vardı; Yapma…”

Yaşanmış Anadolu gerçeklerine dayalı öykülerden oluşuyor öykü kitabı. Kurgular çok güzel. Yalın, akıcı bir dil kullanılmış yazarken. Okurken, Anadolu’nun acı burgacı içinde, yürek burkan, acılarla ve gerçeklerle yüzleştiren derinliklere götürüyor. Oldukça titiz çalışılmış, yazım yanlışını da raslamadım okurken. Adı Aydın olan ilimizden böylesi yetenekli yazarların çıkması beni gururlandırıyor.

Öykü kitabı 15 öyküden oluşmuş, Gaz Lambası, Yel Değirmeni, Ayna, Umut, Papatya Falı, Üzüm, Soğuk Bahar, Er Mektubu Görülmüştür, Alyans, Hasta, Sessiz Gelincik, Gezi, Gülkurusu, Kızıl Yağmur, Kömür Karası… Öykülerin adları seçilirken de konuyla bütünlüğü sağlanması yönünde duyarlı davranılmış. Hele “Kömür Karası”nı okurken içime kapkara bir yara belirdi ki kanım bile kapkara aktı. Kömür karası değil ülkemizin yüzkarası…

Gaz Lambası öyküsünün son paragrafı annenin bir feryadı ile bitiyor. “Al götür buralardan, Neslihan’ıma bir şey olmasın öğretmen hanım. Yoksa töre diye kızımı elimden alacaklar. Kurban olurum götür buralardan… “ Neslihan’ın annesinin çığlıklarıydı… Neslihan, Yasemin Öğretmenin kucağında ölüme gönderildiği izbelikten çıkarken gözü duvarda asılı gaz lambasına ilişti. Gaz lambası insanın içindeki umut gibidir. Ucundaki fitili yakmazsan içindeki gaz aydınlatmaz.”

Atatürk’ümüzün kurduğu çağdaş, laik Türkiye Cumhuriyeti, Arap kültürünün bir parçası olan dinsel yobalığın derinliklerine çekilmek isteniyor. Karanlıktan medet umanlar  aydınlıktan korkuyorlar. Bir üniversitenin dekanı çıkıp da, “Ben insanın cahilini seviyorum,” derse ufkumuzun ne denli kararmakta olduğunu siz düşünün…

Seçim havasına girildiği şu günlerde Ümit Kutbay’ın Gaz Lambası gibi bizim ufkumuzu açacak güzel öyküler okuyup geleceğimizi  aydınlatalım. Düşünen, sorgulayan, iyiyi-kötüden, güzeli-çirkinden, doğruyu-yanlıştan ayırabilen Atatürkçü, çağdaş insanları seçelim ki geleceğimiz aydınlık olsun.

“Bilgisiz düşünmek büyük bir bela, çalıkakıcılar doldu meydana, Atamızın açtığı aydınlık yola, kan emici sülükler yapıştı efem…”