Basının Jeotermal Akışkanla Sınavı!

BASININ JEOTERMAL AKIŞKANLA SINAVI!

Başlığı ‘Aydın halkının jeotermal akışkanla olan sınavı’ şeklinde yazabilirdim. Ama Aydın halkı, jeotermal akışkanın doğaya ve insan sağlığına olan zararlarını görmeye ve hakkını aramaya, hakkını arayanların yanında yer almaya başladı, sınavdan geçer not aldı, onun için yazmadım…

Aydın’da 1984 yılında ilk Jeotermal santral kuruldu. O tarihte Jeotermalle ilgili henüz bir yasa yoktu. Akışkanın, doğaya vereceği zarar araştırılmadan, doğru analizi yapılmadan Büyük Menderes Nehrine akıtıldı nehir kirlenmeye başladı… 2007 yılında 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular yasası çıkarıldı. Yasayla akışkanın tekrar çıkarıldığı mecrasına reenjekte edilmesi zorunluluğu getirilmesine rağmen bu hüküm istenildiği gibi uygulanmadı, denetlenmedi…

Doğaseverlerin ve çevrecilerin uyarıları, bilim insanlarının çalışmaları ve yaptıkları araştırmalar yetkililerce dikkate alınmadı, doğa ölmeye başladı. Arılar, balıklar, kuşlar ölmeye, göçmen kuşlar alışageldikleri konaklama yeri olan bölgemize gelmemeye, ağaçlar kurumaya başladı…

Olumsuzlukları önlemekle, çevreyi korumakla görevli olan yetkililer,  görevlerini yapacakları yerde kendilerini uyaran, göreve davet eden çevrecileri siyaset yapmakla, teknolojiye karşı olmakla suçladılar…

Bir avuç çevreci ile yörede araştırma yapan ve jeotermal akışkanın doğaya bırakılmasının sakıncalarını gören bilim insanı yakın gelecekte olacakları, Aydın İl’ini bekleyen tehlikeleri dile getirmelerine rağmen, yerel ve ulusal basında yeterince seslerini duyuramadılar, ulusal basın onları yeterince duymadı…

Ne zaman ki, Büyük Menderes Nehrinde toplu balık ölümleri yaşanmaya, Germencik İlçesinde incir ve zeytin ağaçları kurumaya başladı. Kurumanın nedeninin de jeotermal akışkan olduğu iddiaları ortaya atıldı ulusal basın jeotermalle, akışkanla ilgilenmeye başladı. Ama bu ilgi uzun ömürlü olmadı, Germencik Mitingini ulusal basının çoğunluğu görmedi…

Doğa, bazılarımızın özellikle emperyalistlerin sömürü alanı değildir. Doğa yaşayan, canlı bir organizmadır. İnsan, toplum ve doğa değişim halindedir ve de değişmeye, gelişmeye devam edecektir. Değişim ve gelişim insanı, insan sağlığını, doğayı ve doğada yaşayan diğer canlıları koruduğu sürece olumludur…

Uygarlaşan insan, çevresinde olan biteni geliştirdiği iletişim araçlarıyla (bu gün yazılı basın ve medya) uzaktaki insanlara duyurarak, bilgisini paylaşır ve kamuoyu oluşturur… Osmanlı İmparatorluğuna matbaanın gelişi 1492 yılı olmasına rağmen ne yazık ki ilk matbaa 1726 yılında İbrahim Müteferrika tarafından kurulmuştur. “İlk gazete, 1840 yılında Türkçe basılan ‘Ceride-i Havadis’tir.’ Gazetenin sahibi ve editörü, William Churchill adında İngiliz vatandaşıdır. Osmanlı hükümeti, 1860 yılında Arap alfabesiyle basılan ilk resmi gazeteyi çıkartır. Bu gazete, İmparatorluğun içinden ve dışından haberlerin ve makalelerin yer aldığı gerçek bir gazeteydi. (1)

Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte, Cumhuriyet Gazetesi, Anadolu Ajansı gibi gazete ve kurumlar hayatımızda yerini aldı. Çok partili hayata geçişle birlikte gazete sayısı ve çeşidi arttı. Bunun yanında radyo ve televizyon yaşantımıza girerek ülkede ve dünyada yaşanan olaylardan anında haberdar olmamızı sağladı…

Basın sadece güncel haberleri duyurmakla kalmadı, olaylara da yön verir hale geldi. Atılan bir manşet, duyurulan bir haber halk kitlelerinin harekete geçmesine yeterli hale geldi…

“İnsanın var olmasının temel nedeni, başarı ya da başarısızlık değildir. Bunlar geçici şeylerdir. Asıl sorun, tarihin bizi yerleştirdiği yerde ve anda ‘orada olmaktır.’ Söylenecekleri anında ve çekinmeden söyleyebilmek, yapılabilecekleri yapabilmek, daha fazlasını da yapamazdım, diyebilmektir…” (2)

Aydın ve yöresinde jeotermal akışkanın zararını anlatan, halkını aydınlatan, yetkilileri görevlerini yapmaları için uyararak, farkındalık yaratmaya çalışan çevreciler, daha fazlasını yapabilmek için olağanüstü çaba harcamaktadırlar. Ama ne yazık ki, toplu balık ölümüne kadar özellikle ulusal basın çevrecilerin sessiz çığlıklarını duymamış, gündeme getirmemiştir. Büyük Menderes Nehri ölmüştür, canlıların bir daha yaşam olanağı bulamayacağı zehirli bir suya dönüşmüştür. Sadece balıklar ölmemiştir, ölü balıkları yiyen martılar, o sudan içen domuzlar, suya giren diğer canlılar da ölmüştür. (3)  Basın çevrecilerin feryatlarını yeni yeni duymaya ve duyurmaya başlamıştır.

Aydın insanıyla, doğasıyla, ağacıyla, toprağıyla, suyuyla ve yaban yaşamıyla ölüyor, öldürülüyor! Önlem alması gereken, engel olması gereken yetkililer suskun. Sadece olaydan sonra;  “araştırıyoruz, sebep olanlar mutlaka cezalandırılacaktır.” Şeklindeki söylemleriyle olayı gündemden düşürmeye, gizlemeye çalışıyorlar.  İşte tam burada olayların takibini yapmak, halkı doğru bilgilendirmek, yetkililerin dikkatini çekme görevi yerel ve ulusal basına düşmektedir. Yerel basın bu güne kadar görevini yerine getirmiştir. Sıra ulusal basına gelmiştir.

Basın, ülkemizde 19 Nisan 1988 tarihinde Hürriyet Gazetesinde yayınlanan Erol Simavi’ nin “Sayın Başbakan” başlığını taşıyan mektubunda iddia ettiği gibi gerçek anlamda dördüncü kuvvet ise (4)  halkın yanında olmalı, doğayı katledenlere karşı koymalıdır.

Basın, Aydın’da yaşanan çevre katliamını duyurmak, halkın yanında yer almak, halkla beraber olmak zorundadır… Aydının doğasını ve insanını zehirleyen jeotermal akışkanın nasıl hoyratça, yasa tanımadan kullanıldığını, yetkililerin olaylara nasıl seyirci kaldığını tüm çıplaklığı ile anlatmak zorundadır… Basının bu sınavdan alnının akıyla çıkacağından, her gazetecinin, Hasan Tahsin olduğunu kanıtlayacağından hiç kuşkum yok!

KAYNAK:

1-Bernard Lewis, Ortadoğu. S. 9-10

2-Tarık Zafer Tunaya, İnsan Derisiyle Kaplı Anayasa. S. 62

3-Olayın meydana geldiği tarihte yayınlanan yerel ve ulusal gazete ve televizyon haberleri

4-19 Nisan 1988 tarihli Hürriyet Gazetesi