Kapitalizm Herkesin Yararına Olabilir mi?

KAPİTALİZM HERKESİN YARARINA OLABİLİR Mİ?

Geçenlerde bir arkadaşımızla konuşuyorduk. Dedim ki : “Gerek dünyamızda gerekse ülkemizde kapitalizm aşılmadıkça insanlarımız gün yüzü göremez. Çünkü tüm sorunların doğrudan ya da dolaylı biçimde kaynağı kapitalizmdir. Ve kapitalizmin de biricik alternatifi sosyalizmdir.” Buna karşılık arkadaşım da sordu: “Kapitalizm değiştirilmeden sorunlar çözülemez mi? Herkesin yararına olacak bir kapitalizm mümkün değil mi?” diye. Ben de bunun mümkün olmadığını anlatmaya çalıştım arkadaşıma. İşte bu yazımda, kapitalizmin neden herkesin yararına olamayacağını anlatmaya çalışacağım…

Dünyada (Küba haricinde) ve ülkemizde kapitalizm hüküm sürmektedir. Ve gerek dünyada gerekse ülkemizde en zengin % 1’lik kesimin zenginliği geri kalan % 99 ‘un zenginliğinden büyüktür. Bu akıl dışı gerçeklik, kapitalizmin herkesin yararına olmadığının göstergesidir. Ayrıca, anılan korkunç adaletsizlik bir bataklık ortamıdır. Ve bu bataklıkta türlü türlü sorunlar boy atmaktadır. Aksi mümkün mü zaten?

Peki neden sorumlusu kapitalizmdir bu bataklığın?

Kapitalizm üretim ve hizmet araçlarının özel mülkiyetine dayanan bir sistemdir. Kapitalizmde özel firmalar vardır; ve bu firmalar maksimum kazanç güdüsüyle hareket etmektedirler. Bu firmalar arasında amansız bir rekabet hüküm sürmektedir. Bu rekabet ortamında “büyük balığın küçük balığı yutması” kuralı uyarınca, bazı firmalar yok olurken bazı firmalar da güçlenerek çıkmaktadır süreçten. Yok olan firmaların işçileri de işsiz kalmaktadırlar doğal olarak.

Kapitalizm kutuplaştırıcı bir sistemdir. Ve sistemin her ileri aşamasında bu kutuplaşma derinleşmektedir. Kapitalizmin rekabetçi niteliğinin ve sistemin işleyiş mantığının kaçınılmaz sonucu olarak zenginlik az sayıda elde toplanmakta, geniş çoğunluğun payına ise; açlık, yoksulluk, işsizlik düşmektedir. “Sermayenin merkezileşmesi ve yoğunlaşması” yasasının ürünüdür bu. Kapitalizmin bu yasasının kaçınılmaz sonucu tekelleşmedir. Her alanda köşe başını tutan bir veya birkaç firma söz konusu alanlarda pazarın çok büyük bölümüne hakim konumdadır. Dolayısıyla, dünyamızda da ülkemizde de bu tekellerin( belli aile ya da holdingler) borusu ötmektedir. Bu tekellerin egemenliği son bulmadan sorunların çözümü mümkün değildir. Düşünsenize; gerek ülkemizde gerekse dünyada bu tekellerin zenginliğine el konsa, insanlar tüm temel sorunlarından kurtulacaklar ve nefes alacaklardır!

Kapitalizm, kar güdüsüyle işleyen ve rekabete dayanan yapısı nedeniyle herkesin yararına olması mümkün olmayan bir sistemdir. Tablo da tüm çıplaklığıyla ortadadır zaten. Birilerinin zenginleşmesi birilerinin yoksulluğu pahasına gerçekleşmektedir bu sistemde. Sistem açıktır ki, birilerinin yararına birilerinin de zararına işlemektedir. Örnek mi? Ülkemizde dolar kurunun yükselmesi, çoğunluk için yaşamı daha da pahalı hale getirirken, kimileri için de zenginliğine zenginlik katmanın bir fırsatı olmaktadır. Kriz koşullarında, kimileri işsiz kalırken, kimilerinin de ücretleri düşerken, büyük tekellerin bankaları büyük kazançlar elde etmektedirler. Kapitalizm böyle bir sistemdir işte! Birilerinin mutsuzluğu ve çaresizliği pahasına birileri daha da büyümektedir. Aksi mümkün değildir.

Öte yandan kuraldır: Kriz koşullarında tekelleşme daha da derinleşmektedir. Kriz koşulları çoğunluk için yıkım olurken, dar bir kesim için de gücünü perçinleme sonucunu doğurmaktadır.  Bu nedenle, kapitalizm koşullarında herkes yoktur. Herkese hükmeden bir avuç tekel vardır.

Dolayısıyla “aynı gemideyiz” söylemi büyük bir palavradır ve de aldatmacadır. Ülkemize ve dünyaya hükmeden bir avuç tekel ile geniş çoğunluk olan halkın çıkarları hiç bağdaşır mı?

Herkesin yararına olacak bir dünya ile bir ülke için kapitalizmin mantığını ve işleyişini kavramak zorundayız. Dahası derhal aşmak zorundayız bu sistemi.

Kapitalizmin alternatifi mi? Üretim araçlarının özel ellere değil topluma ait olduğu, rekabete değil merkezi planlamaya dayanan, tekellerin değil halkın borusunun öttüğü, ürünlerin kar elde etmek için değil doğrudan insanların ihtiyaçlarını karşılamak için üretildiği sosyalizmdir kuşkusuz.