Aydın Tarım, Turizm ve Ticaret Kentidir!

AYDIN TARIM, TURİZM VE TİCARET KENTİDİR!

Geçen haftaki yazımda Aydın’ın bir tarım kenti olduğunu ve neden tarım kenti olarak kalması gerektiğini anlattım…

Yazımın sonunu, “Kenti yönetmeye talip olan belediye başkan adayları unutmamalıdır ki, Aydın tarım, turizm ve ticaret kentidir ve öyle kalmalıdır. Kenti sanayi ve jeotermal cenneti yapmayı aklından geçirenlerin bunu iyi anlaması ona göre davranması gerekir.” Cümleleriyle bitirdim…

Siyasi iktidar bir yandan, yerel belediye başkanları öte yandan; Aydın’ın tarım, turizm ve ticaret kenti özelliğini gözardı ederek sanayi ve jeotermal cenneti yapmak için var güçleriyle uğraşıyorlar…

Kentte yaşayanların büyük çoğunluğun geçimlerini tarımdan sağladığını, tarımın büyük bir istihdam yarattığını görmüyorlar…

Aydın halkının jeotermal istemiyoruz feryatlarını görmezden gelip kentin havasının, suyunun kirlenmesine verimli tarım topraklarının zehirlenmesine göz yumuyorlar…

Büyük Menderes Havzası adeta tarih kokmaktadır. Sadece Aydın sınırları içinde 22 den fazla büyüklü küçüklü antik kent kalıntısı bulunmuştur…

Anadolu’nun kadim halkları bu bölgeyi, “en güzel gökyüzünün altındaki en güzel iklime sahip topraklar” olduğu için seçmişlerdir…

Bu topraklarda bir zamanlar “dağlarından bal, ovalarından yağ akardı,” şimdi bunlar unutuldu. İncir ekşidi, zeytin kurtlandı. Efeler ilçesinin portakal çiçeği kokan sokakları, çürük yumurta kokmaya başladı…

Antik kentlerdeki su ve kanalizasyon sistemleri mühendislik harikasıdır. Günümüz yöneticileri bunları inceleyip kentleri yeniden planlamak zahmetine girmemişlerdir.

Efeler kentinin hemen kuzeyinde yer alan Tralleis antik kenti Seikilos anıt taşı ile ünlüdür.  Anıt taşa kazınmış ve yazıya geçmiş ilk notaların yer aldığı bu anıt taş ne yazık ki yurt dışına kaçırılmıştır…

Seikilos anıt taşının iadesi için girişimlerde bulunulmasının yanı sıra, uluslarası kültür ve müzik festivali yapılması kent için büyük bir eksikliği ortadan kaldıracaktır. Bu eksikliğin giderilerek festivalin programa alınması ve hayata geçilmesi gerekir…

Antik kentlere yerli ve yabancı ziyaretçiler çekmek, kentin gelirini arttırmak gerekir. Antik kentlerin girişlerine seyyar stantlar içinde yöresel ürünleri pazarlayıp yöre halkının gelirini arttırmak gerekir…

Aydın İli, Anadolu üzerinde yetişen tüm ürünleri yetiştirebilecek iklim ve toprak yapısına sahiptir. Dünya tarafından bilinen ve başka bir coğrafyada kurutulamayan inciri, çok eskilerden beri bilinmektedir. Hitit dilinde incir “Gis Peş” olarak adlandırılmıştır…(1) Lydia’lılar onu ağız tatlandırıcı olarak kullanırlardı.

Yörenin diğer önemli ürünü de zeytindir. Yağlık ve sofralık zeytini Türkiye’de ve Dünya’da tercih edilmektedir. Üretimi çok eskilere dayanır, uzun ömürlü bir ağaçtır. Hititler ona “Gis zeer. tum” demişlerdir… (2)

Tütün Ege bölgesinin ve Aydın’ın en önemli ihraç ürünlerindendi. Ne yazık ki, tütün ekimi kapitalist ülkelerin isteği doğrultusunda sınırlandırıldı ve kaldırıldı…

Beyaz altın pamuk ithalata yenik düştü. Denizli’de Kurulu tekstil fabrikaları kapanmaya, işçi çıkarmaya başladı…

Diğer tarım ürünlerini saymasak bile incir, zeytin ve zeytinyağı ticaretinin Hititlerden bu yana yapılmakta olduğunu, dünya ülkelerine ihraç edildiğini biliyoruz…

Anadolu’yu gezen yerli ve yabancı gezginler Aydının doğal zenginliklerini, Havzaya can veren, bereket katan Büyük Menderes nehrinin suyunun içilecek kadar temiz olduğunu kitaplarında anlatmışlardır. (3) Nehrin ve havzanın özelliklerini anlata anlata bitirememişler ve kente hayran kalmışlardır…

Kenti yönetmeye talip olanların ilk işi havzaya can veren ve bugün için dördüncü sınıf su kategorisinde olan nehri kirleten etkenlerin yok edilerek temizlenmesi ve eski günlerine döndürülmesi olmalıdır…

İkinci işleri ise Germencik ve Buharkent’te görülen incir ve zeytin bahçelerini boru ormanına çeviren, hava, su ve toprağı kirleten jeotermal tesislerini kapatılıp kirlenmenin önüne geçmeleridir…

Madenler ve sanayi açlığı gideremez. Açlığın ancak tarımsal üretimle giderilebileceğini aklımızdan bir an olsun çıkarmayalım…

             Tarım, turizm ve ticaretin kente parasal getirisinin yanında sağladığı istidam ve çevre kirliliği yaratmaması göz önüne alındığında, kent genelinde tarım sanayi dışında hiç bir sanayi tesisisnin ve çevre kirliliği yaratan jeotermal santralların kurulmaması gerekir.

KAYNAK:

1- Ali Narçın,  A’dan Z’ye Hitit. S. 160

2-age S. 160

3-William John Hamilton, Küçük Asya. S.398 vd.